TÜBİTAK 3501 Projesi Tamamlandı

Bölümümüz Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Tontul tarafından yürütülen ve TÜBİTAK 3501 - Kariyer Destekleme Programı kapsamında desteklenmiş "Doğal Mikrokapsüller Olan Yağ Keseciklerinin Nar Çekirdeğinden İzolasyonu, Saflaştırılması ve Stabilizasyonu" başlıklı proje başarıyla tamamlanmıştır.

Bu proje kapsamında yağlı bitki çekirdeklerinde doğal mikrokapsül formunda bulunan yağ kesecikleri (oil body ya da oleosome) ülkemizde detaylı olarak ilk defa çalışılmıştır. Yağ kesecikleri bitki çekirdeklerinde çimlenme ve büyüme için gerekli yoğun enerjinin depolandığı yapılardır. Yapı içerisinde trigliserit formunda yağlar depolanırken, yüzeyi fosfolipid ve proteinlerden oluşan bir tabaka ile kaplıdır. Böylece yağlar çevresel şartlara karşı korunmaktadır. Yapının yağ içeriği %90’ın üzerindedir.

Geleneksel uygulamalarda bitkilerden yağ elde edilirken fosfolipid ve protein tabakasına zarar verilerek yağ sıvı formda alınmaktadır. Bu aşamada ya mekanik enerji ya da solventler kullanılmaktadır. Biyoaktif özellikler içeren yağlar daha sonra çevresel şartlara karşı korunmak için çeşitli yöntemlerle emülsifiye edilmekte ya da enkapsüle edilmektedir. Bu işlem çoğu durumda yoğun enerji ve bazı doğal/sentetik katkı maddeleri gerektirmektedir.

Oysa doğal olarak kapsül şeklinde olan yağ keseciklerinin bitkiden sulu çözeltiler ile alınabilmesi mümkündür. Böylece hem agresif solvent kullanımı hem de emülsifikasyon/enkapsülasyon için gerekli işlemler ortadan kaldırılmaktadır. Elde edilen yağ kesecikleri sulu çözeltilerde basit karıştırma işlemleri ile doğrudan karıştırılabilmektedir. Ayrıca herhangi bir ısıl işlem ve rafinasyon işlemi uygulanmadığı için yağda çözünen bileşenler açısından zengin bir yapı elde edilmektedir.

Çalışma kapsamında model olarak seçilen nar çekirdeklerinden yağ kesecikleri eldesi için optimum koşullar belirlenmiş, ayrıca fiziksel stabilizasyonun sağlanması için çeşitli yöntemler denenmiştir. Son aşamada depolama süresince yağ keseciklerinin stabilitesi izlenmiştir. Elde edilen son ürün özellikle solvent ya da soğuk pres yağlar için önemli alternatif oluşturmaktadır.
 
Proje ekibini tebrik eder, sonuçların ülkemize ve gıda sanayisine hayırlı olmasını dileriz. Proje ve elde edilen bulgular hakkında daha fazla bilgi almak için Öğretim Üyemiz ile irtibat kurabilirsiniz.